سرطان پستان (سرطان سینه) در بارداری و شیردهی؛ چالشها و درمانها
بارداری و شیردهی، از حساسترین دورههای زندگی یک زن هستند. حالا تصور کنید در همین دوران، با تشخیص سرطان پستان (سرطان سینه) روبهرو شوید؛ اضطراب، نگرانی برای سلامتی جنین، و دغدغههای درمانی در کنار هم قرار میگیرند. اما آیا سرطان سینه در بارداری یا شیردهی قابل درمان است؟ آیا بارداری باعث پیشرفت سرطان میشود؟ آیا مادر میتواند به درمان ادامه دهد و همزمان به کودک آسیب نرساند؟
در این مقاله به زبان ساده و با استناد به منابع علمی معتبر، پاسخ این سوالها را میدهیم.
فهرست مطالب
سرطان پستان (سرطان سینه) در بارداری: نادر ولی ممکن
تشخیص سرطان پستان (سرطان سینه) در دوران بارداری نادر است، اما غیرممکن نیست. این نوع سرطان که به آن Pregnancy-Associated Breast Cancer (PABC) هم گفته میشود، معمولاً در سهماهه دوم یا سوم بارداری تشخیص داده میشود و ممکن است تا پس از زایمان نیز ادامه یابد.
چرا تشخیص سرطان سینه در بارداری سختتر است؟
- تغییرات طبیعی پستان مثل بزرگ شدن، حساسیت، و برجستگی ممکن است تودههای غیرعادی را پنهان کند.
- گاهی زنان باردار تصور میکنند هر برجستگیای طبیعی است و دیرتر به پزشک مراجعه میکنند.
- ماموگرافی در دوران بارداری بهخاطر نگرانی از اشعه، با احتیاط انجام میشود (البته با محافظ شکم، میتوان انجام داد).
سرطان پستان (سرطان سینه) در دوران شیردهی
در دوران شیردهی نیز بهدلیل سفت شدن بافت پستان و پر بودن از شیر، بررسی دقیق پستانها سختتر میشود. تشخیص دیرهنگام یکی از چالشهاست.
بهعلاوه، برخی زنان با مشاهده علائمی مثل سفتی، تورم یا ترشح خونی از نوک سینه، آن را با عفونت پستان (ماستیت) اشتباه میگیرند و دیر به پزشک مراجعه میکنند
نشانههای سرطان پستان (سرطان سینه) در بارداری و شیردهی
در هر مرحلهای از بارداری یا شیردهی، اگر با این علائم روبرو شدید، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید:
- وجود توده سفت بدون درد
- تغییرات پوست پستان (قرمزی، کشیدگی، پوست پرتقالی)
- ترشح خونی از نوک سینه
- فرورفتگی نوک سینه
- بزرگ شدن ناگهانی یک پستان
- حساسیت بیش از حد در یک سمت
تشخیص سرطان پستان (سرطان سینه) در دوران بارداری و شیردهی
آزمایشها و روشهای ایمن:
- ماموگرافی با محافظ شکم
خطرناک نیست اگر با رعایت نکات ایمنی انجام شود. - سونوگرافی پستان
روش بسیار مناسب و بیخطر. - بیوپسی (نمونهبرداری)
با بیحسی موضعی انجام میشود و آسیبی به جنین نمیزند. - MRI بدون تزریق گادولینیوم (در موارد خاص)
در بارداری توصیه نمیشود مگر در شرایط خاص.
آیا سرطان پستان (سرطان سینه) در بارداری قابل درمان است؟
بله. با تشکیل تیمی از متخصصین جراحی، انکولوژی، زنان و زایمان، امکان درمان اصولی و ایمن برای مادر و جنین وجود دارد.
گزینههای درمانی:
۱. جراحی (ماستکتومی یا جراحی حفظ پستان)
انجام جراحی را معمولا به سه ماهه ی دوم موکول میکنیم و مشکلی برای جنین ایجاد نمیکند.
۲. شیمیدرمانی
- در سهماهه دوم و سوم بارداری قابل انجام است.
- در سهماهه اول ممنوع است؛ چون خطر آسیب به جنین وجود دارد.
- نوع داروهای انتخابی با دقت خاصی انجام میشود.
۳. پرتو درمانی
- در دوران بارداری انجام نمیشود.
- معمولاً بعد از زایمان آغاز میشود.
۴. هورموندرمانی و درمان هدفمند
- این روشها در دوران بارداری انجام نمیشوند و به بعد از زایمان موکول میشوند.
آیا شیردهی در صورت ابتلا به سرطان پستان (سرطان سینه) مجاز است؟
- اگر یک پستان سالم باشد، در بسیاری موارد میتوان از آن برای شیردهی استفاده کرد.
- در دوران شیمیدرمانی یا پرتودرمانی، شیردهی ممنوع است.
- داروها از طریق شیر به نوزاد منتقل میشوند و ممکن است خطرناک باشند.
آیا سرطان پستان (سرطان سینه) در بارداری بدخیمتر است؟
خیر، اما چون معمولاً دیر تشخیص داده میشود، ممکن است در زمان تشخیص پیشرفتهتر باشد.
به همین دلیل، آگاهی و معاینه بهموقع بسیار مهم است.
سوالات متداول درباره سرطان پستان (سرطان سینه) در بارداری و شیردهی
آیا بارداری باعث ایجاد سرطان پستان میشود؟
آیا میتوان در دوران بارداری درمان سرطان را شروع کرد؟
آیا مادری که سرطان دارد میتواند به نوزادش شیر بدهد؟
آیا سرطان پستان در شیردهی قابل تشخیص است؟
نتیجهگیری روشهای تشخیص سرطان پستان
سرطان پستان در دوران بارداری و شیردهی یکی از پیچیدهترین شرایط بالینی در حوزه انکولوژی و زنان است که تشخیص و درمان بهموقع آن با چالشهای فراوانی روبهروست. محدودیتهای استفاده از روشهای تصویربرداری، نگرانی از تأثیر داروها و جراحی بر سلامت جنین یا نوزاد، و ضرورت حفظ ایمنی مادر و کودک، تصمیمگیری درمانی را دشوار میسازد. با این حال، پیشرفتهای اخیر در روشهای تشخیصی ایمن، پروتکلهای جراحی و دارودرمانی، امکان مدیریت مؤثر بیماری را فراهم کرده است.
آنچه اهمیت دارد، تشخیص زودهنگام، برنامهریزی درمانی چندرشتهای (با همکاری متخصصان انکولوژی، زنان و زایمان، نوزادان و روانشناسی) و توجه به شرایط فردی بیمار است. در نهایت، با انتخاب صحیح روشهای درمانی و پایبندی به مراقبتهای حمایتی، میتوان هم کیفیت زندگی مادر و هم سلامت جنین یا نوزاد را تا حد زیادی حفظ کرد.